Geen testament: wie zijn de erfgenamen?

Het overlijden van een dierbare brengt met zich mee dat er onder andere gekeken moet worden naar de verdeling van  bezittingen en schulden van de overledene. Veelal stellen mensen daarom een testament op om de verdeling van de bezittingen (en eventueel aanwezige schulden)  te verduidelijken. Dit is niet altijd het geval. Wie zijn de erfgenamen in geval er géén testament is opgesteld? Daarover vertellen wij u hieronder meer.

Wie zijn de erfgenamen op grond van de wet?

Als er geen testament is opgesteld door de overledene, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en voor welk deel van de nalatenschap. In beginsel erven alle erfgenamen voor gelijke delen. De wet heeft de erfgenamen in vier groepen verdeeld:

1. Echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen (en/of kleinkinderen);
2. Ouders, broers, zussen en hun kinderen;
3. Grootouders, hun kinderen en hun kleinkinderen;
4. Overgrootouders en hun kinderen.

Op het moment dat er een nalatenschap openvalt wordt gekeken of er erfgenamen in de eerste groep aanwezig zijn. Pas op het moment dat er in de eerste groep geen erfgena(a)m(en) zijn, wordt er naar de volgende groep gekeken. Als er in de eerste groep een erfgenaam geschikt is om te erven, dan wordt er dus niet naar de volgende groepen gekeken.

Wettelijke verdeling

De wettelijke verdeling houdt in dat de echtgenoot (of geregistreerd partner) en de kinderen van de overledene voor gelijke delen erfgenaam zijn. De langstlevende echtgenoot verkrijgt dan de gehele nalatenschap. De kinderen verkrijgen slechts een ((nog) niet opeisbare) vordering op de langstlevende echtgenoot ter grootte van hun erfdeel. Zij kunnen deze vordering onder bepaalde omstandigheden te gelde maken.

Plaatsvervulling

Het wettelijk versterferfrecht bepaalt dat iemand die niet direct volgens het versterferfrecht als erfgenaam zou erven, ook erfgenaam kan worden door plaatsvervulling. Plaatsvervulling kan aan de orde zijn wanneer een van de erfgenamen bijvoorbeeld zijn of haar erfdeel verwerpt, of onwaardig is om te erven. Door plaatsvervulling erven de afstammelingen van de opgeroepen erfgenamen. De plaatsvervullers erven dan gezamenlijk het erfdeel van degene in wiens plaats zij zijn gekomen.

Wie zijn de erfgenamen in een samengesteld gezin?

In het geval er sprake is van een samengesteld gezin waarbij er twee echtgenoten zijn met ieder een eigen kind en zij samen geen kinderen hebben, dan erft het stiefkind, tenzij anders wordt bepaald in een testament, niet. Dit betekent dat wanneer partner A komt te overlijden, partner B en het eigen kind van A erfgenamen zijn. Zij erven voor een gelijk deel. Het kind van partner B erft dus niet. Wanneer partner B overlijdt, is het kind van B wel erfgenaam. Dat wil zeggen dat de helft van de erfenis van partner A alsnog bij het kind van partner B terecht kan komen.

Wanneer kun je níet erven?

Niet iedereen die als erfgenaam in aanmerking komt kan ook daadwerkelijk erven. Er moet aan twee voorwaarden voldaan worden om als erfgenaam in aanmerking te komen voor een deel van de erfenis:

1. De erfgenaam moet levend of levensvatbaar zijn; en
2. De erfgenaam mag niet onwaardig zijn.

Op het moment dat de nalatenschap openvalt (het moment van het overlijden), moet de erfgenaam levend of levensvatbaar zijn. Dit betekent bijvoorbeeld dat ook een ongeboren kind als erfgenaam kan worden aangemerkt. Wanneer de echtgenote van de overledene zwanger is op het moment van overlijden, dan kan het ongeboren kind in beginsel worden gezien als erfgenaam.

Daarnaast mag een erfgenaam niet onwaardig zijn. Een onwaardig erfgenaam is bijvoorbeeld een persoon wie veroordeeld is voor het ombrengen van de overledene of voor een poging daartoe.

Aanvaarding erfenis

Blijkt het dat u erfgenaam bent? Dan zijn er verschillende mogelijkheden om de erfenis te aanvaarden of verwerpen. Hoe het (zuiver of beneficiair) aanvaarden of verwerpen van een erfenis werkt, en welke gevolgen aanvaarding of verwerping voor een erfgenaam kunnen hebben leest u hier.

Juridisch advies

Om (verdere) conflicten met betrekking tot de nalatenschap van een overledene te voorkomen, is het goed naar een specialist te stappen voor juridisch advies. Een advocaat erfrecht kan u helpen om uw positie in kaart te brengen en - indien nodig - uw recht te halen. Hier leest u wat onze advocaten erfrecht voor u kunnen betekenen.

Heeft u behoefte aan juridisch advies en bent u op zoek naar een ervaren specialist die zoekt naar oplossingen maar als het nodig is ook met een juridische vuist op tafel kan slaan? Vul dan hieronder uw gegevens in. Mr. Tim Fluitman of een van de andere erfrecht advocaten van ons kantoor neemt dan contact met u op.