Meer financieringsruimte voor ondernemingen: Wet opheffing verpandingsverboden van kracht sinds 1 juli 2025

Per 1 juli 2025 is de Wet opheffing verpandingsverboden in werking getreden. Deze wet doorbreekt een belangrijke belemmering voor ondernemers. Vanaf deze datum mogen ondernemers hun geldvorderingen vrij overdragen of verpanden, ongeacht wat daarover contractueel is afgesproken. Dit biedt dus nieuwe mogelijkheden om financiering aan te trekken door bijvoorbeeld facturen als zekerheid in te zetten bij banken of factormaatschappijen. Het doel om meer ruimte te creëren voor kredietverlening voor specifiek de MKB-ondernemingen wordt hiermee nagestreefd. Wil je weten wat dit concreet voor jouw bedrijf betekent en waar je rekening mee moet houden? Lees dan hieronder verder.

Wat hield het oude regime in?

Tot nu toe konden contractspartijen in hun overeenkomsten of algemene voorwaarden opnemen dat een vordering niet mocht worden overgedragen (cessie) of verpand. Een dergelijk verpandingsverbod was geldig op grond van artikel 3:83 lid 2 BW. Voor leveranciers en opdrachtgevers bood dit zekerheid. Zij konden immers voorkomen dat hun wederpartij een vordering zou verkopen of als onderpand zou gebruiken.

Voor ondernemers die hun facturen wilden inzetten voor het verkrijgen van financiering, was dit juist een flinke blokkade. Zij konden namelijk hierdoor niet meer zekerheid bieden door middel van het vestigen van een pandrecht op vorderingen. Financiële instellingen zoals banken liepen tegen deze contractuele beperkingen aan, waardoor het verkrijgen van financiering dus werd bemoeilijkt voor de ondernemer.

Wat is er nu precies veranderd?

De wet maakt korte metten met deze belemmering. Artikel 3:83 BW is aangevuld met nieuwe leden die bepalen dat een beding dat overdracht of verpanding van een geldvordering uitsluit, nietig is. Nietigheid betekent dat het beding juridisch gezien nooit heeft bestaan. Je kunt op een dergelijk beding dus geen beroep meer doen. Dit geldt ook als het beding verpanding of overdracht indirect probeert te verhinderen. Hierbij kan gedacht worden aan clausules die een boete opleggen of het contract laten eindigen zodra de vordering alsnog wordt overgedragen. Zulke bepalingen hebben voortaan geen effect meer.

Belangrijk: deze wet ziet op geldvorderingen in het handelsverkeer. Afspraken met betrekking tot de levering van goederen of diensten vallen hier dus niet onder.

Nieuwe meldplicht bij overdracht of verpanding

Als je een vordering overdraagt (cessie) of verpandt aan een financiële instelling, moet je dit melden aan de schuldenaar. Dit was altijd al verplicht bij een openbare cessie of verpanding. Nieuw is dat die mededeling in bepaalde gevallen verplicht schriftelijk moet zijn. Als de oorspronkelijke overeenkomst een (tegenwoordig nietig) verpandingsverbod bevat, moet de mededeling schriftelijk worden gedaan. Mondelinge mededelingen zijn dus niet voldoende. De wetgever beoogt hiermee dat de schuldenaar op een duidelijke manier weet dat hij voortaan aan een ander moet betalen.

Wordt deze melding niet (schriftelijk) gedaan, dan heeft de overdracht of verpanding geen werking tegenover de schuldenaar. Bij stille verpanding betekent dit dat de schuldenaar gewoon bevrijdend kan betalen aan de oorspronkelijke schuldeiser.

Wat betekent dit in de praktijk?

Voor ondernemers biedt de wetswijziging extra ruimte om financiering aan te trekken. Openstaande facturen kunnen eenvoudiger worden ingezet als onderpand bij banken of andere financiers. Dat maakt het makkelijker om snel over liquiditeit te beschikken en dus een voordeel biedt die vooral telt in sectoren met lange betaaltermijnen.

Voor leveranciers of opdrachtgevers die zelf facturen ontvangen, verandert er ook iets belangrijks. Zij kunnen zich niet langer contractueel verzetten tegen het feit dat hun leverancier of opdrachtnemer de factuur aan een bank of factoringmaatschappij overdraagt of verpandt. Dat betekent dat jij als afnemer ineens van een bank of andere derde een betalingsverzoek kunt krijgen. Vanaf het moment dat je een dergelijke mededeling ontvangt, ben je verplicht om voortaan aan die partij te betalen.

Hoe zit het met bestaande financieringsclausules?

Afspraken waarbij wordt gecommitteerd dat geen zekerheden worden verstrekt aan schuldeisers en dat alle schuldeisers gelijk worden behandeld, worden niet aangetast door deze wetswijziging. Deze clausules beschermen financiers tegen benadeling door nieuwe, beter gepositioneerde schuldeisers en blijven volledig geldig.

Overgangsregeling

Voor nieuwe overeenkomsten geldt de wet al vanaf 1 juli 2025, waardoor ieder nieuw verpandings- of cessieverbod vanaf die datum nietig is. Voor bestaande bedingen geldt een korte overgangstermijn. Deze verliezen hun werking per 1 oktober 2025. Deze overgangstermijn is bedoeld om partijen de gelegenheid te geven hun documentatie en werkwijze aan te passen aan de nieuwe regels. Controleer dus op tijd je contracten en algemene voorwaarden.

Wat moet je nu doen?

Wil je als ondernemer financiering aantrekken? Bespreek dan met je bank of factoringmaatschappij welke extra mogelijkheden de wetswijziging biedt. Controleer ook jouw overeenkomsten en algemene voorwaarden op verpandingsverboden en maak waar nodig nieuwe afspraken. Een dergelijke bepaling heeft namelijk geen werking meer of zal binnenkort geen werking meer hebben, waardoor dit juist voor onduidelijkheid zorgt.

Ben je leverancier of opdrachtgever? Houd er dan rekening mee dat je je niet langer contractueel kunt verzetten tegen overdracht of verpanding van vorderingen op jouw naam. Overweeg alternatieve manieren om je positie te beschermen, zoals het opnemen van een eigendomsvoorbehoud of het vestigen van aanvullende zekerheden.

Conclusie

De Wet opheffing verpandingsverboden biedt ondernemers meer ruimte om financiering aan te trekken door het wegnemen van contractuele belemmeringen. Tegelijkertijd dwingt de wetswijziging tot actie. Werk je met standaardcontracten of algemene voorwaarden? Zorg dan dat je deze actualiseert om juridische ruis of ongeldige bepalingen te voorkomen. Ben je een leverancier of opdrachtgever? Besef dan dat jouw debiteur zijn vorderingen tegenwoordig rechtsgeldig kan verpanden zonder jouw instemming.

Wil je weten wat deze wijziging concreet betekent voor jouw onderneming en hoe je contracten daarop kunt aanpassen? Neem dan contact op voor een juridische check en praktisch advies.