'Uitspraak met betrekking tot stikstof legt bouwprojecten mogelijk stil', aldus advocaat projectontwikkeling

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, onze hoogste bestuursrechter, heeft op 29 mei 2019 in de zogenoemde “stikstof-uitspraak” beslist dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet als basis voor toestemming voor activiteiten mag worden gebruikt. Op grond van het PAS kon de overheid vergunningen verstrekken op basis van ‘toekomstige besparingen’ op stikstof. Het PAS was ook juist bedoeld om de uitstoot van stikstof terug te dringen, bij onder meer de aanleg van wegen, woonwijken, industriële activiteiten en uitbreidingen van veehouderijen.

Onze advocaat projectontwikkeling resumeert dan ook dat de Raad heeft geoordeeld dat zo’n toestemming die vooraf wordt gegeven niet mag op grond van Europese regels. In de Europese Habitatrichtlijn is namelijk opgenomen dat vooraf moet vaststaan dat bepaalde maatregelen die gepland zijn daadwerkelijk resultaat hebben. Het PAS is door de Raad van State om die reden onverbindend verklaard.

Wat zijn de gevolgen voor de projectontwikkeling?

In beginsel betekent dit niets voor vergunningen die reeds onherroepelijk tot stand zijn gekomen. Deze bouwprojecten kunnen op basis daarvan doorgang vinden.

Het probleem is echter voor vergunningen waarop nog een beslissing moet worden genomen dan wel vergunningen die nog niet onherroepelijk tot stand zijn gekomen. Deze voorgenomen projecten kunnen stil komen te liggen, nu op basis van het PAS de vergunning niet zomaar op basis van ‘toekomstige besparingen’ mag worden verstrekt.

Per activiteit moet nu duidelijk worden of een beschermd natuurgebied daardoor wordt geraakt. Indien blijkt dat voor een bepaalde activiteit sprake is van extra stikstofuitstoot op een beschermd natuurgebied, dan wordt er gekeken naar de ‘ADC-toets’ uit de Habitatrichtlijn. Er moet worden aangetoond dat er (A) geen alternatieven zijn, er (D) dwingende redenen zijn van openbaar belang die maken dat het project door moet gaan en dat (C) de aantasting van de natuur wordt gecompenseerd. De activiteit kan dán slechts doorgang vinden.

De gevolgen voor onder andere projectontwikkelaars kunnen dan ook groot zijn.  

Om hoeveel gaat het?

Uit projecties van de ABN AMRO blijkt dat deze stikstof-uitspraak de bouwsector de komende vijf jaar 14 miljard omzet zal gaan kosten [https://abn.com/2ND29lQ]. Tot en met 2023 is voor minimaal jaarlijks 1 miljard euro aan woningbouw onzeker geworden.

Een aantal bouwprojecten is reeds tegengehouden, onder andere de bouw van een nieuwe woonwijk van 468 woningen bij Roermond.

Tot slot

De toekomst zal moeten uitwijzen hoe zal moeten worden omgegaan met deze vernietigende uitspraak en of de gevolgen kunnen worden beperkt.