Van huisje, boompje, beestje naar erfenis: wat nu?

Veel mensen bouwen hun hele leven aan een thuis. Met veel zorg wordt een woning aangekocht, opgeknapt en ingericht. Na overlijden blijft de woning achter voor de erfgenamen. Wat kan je als erfgenaam dan verwachten?

Waarde

Voor de meeste erfgenamen is het erven van een woning goed nieuws. Een woning heeft vaak emotionele waarde, bijvoorbeeld als de woning van je ouders is geweest. Maar ook de economische waarde geeft vreugde. Met de huidige huizenmarkt en de waardestijgingen van woningen van de afgelopen jaren kan overwaarde van de woning zijn ontstaan. De waarde van de woning komt echter pas vrij als de woning wordt verkocht: het geld zit vast in stenen.

Als de omvang en samenstelling van de nalatenschap wordt vastgesteld, zal de waarde van de woning dus moeten worden bepaald. Voor verschillende scenario’s worden verschillende peildata gebruikt om de waarde van de woning te taxeren.

Een favoriete methode van veel erfgenamen is het vaststellen van de WOZ-waarde van de woning, zoals wordt opgegeven in de aangifte erfbelasting. Deze waardebepaling is in het erfrecht echter lang niet altijd leidend. In sommige gevallen zal moeten worden gekeken naar de daadwerkelijke verkoopwaarde van de woning (‘hoeveel is de woning op funda waard’). De verschillende waardebepalingen én momenten van waardebepaling kunnen zorgen voor grote afwijkingen in de boedelbeschrijving.

Keuzes

Als de waarde bepaald is, zullen de erfgenamen moeten kiezen of ze de woning willen verkopen of houden. Soms kunnen de erfgenamen deze beslissing niet zelfstandig nemen: in het testament kunnen specifieke bepalingen over de woning staan opgenomen. Ook kan de wet bepalen dat bepaalde personen rechten hebben met betrekking tot de woning.

Conflicten

Door alle mogelijkheden, keuzes en verschillende waardebepalingen kunnen conflicten ontstaan tussen erfgenamen onderling of tussen erfgenamen en andere betrokkenen. Wat als de ene erfgenaam de woning wil verkopen en de andere erfgenaam niet wil meewerken? Wat als men van mening verschilt over de waarde van de woning en een geldbedrag betaald zal moeten worden? Wat als de erfbelasting al betaald moet worden, maar de woning nog niet verkocht is? Al deze vragen komen regelmatig in de erfrechtpraktijk voorbij. Gelukkig geeft de wet een duidelijk kader en kunnen er met kundige begeleiding veel conflicten snel worden opgelost. Als het echt nodig is, hakt de rechter een knoop door.

Meest gemaakte fout

De grootste fout die je als erfgenaam of betrokkene kan begaan, is onwetend blijven. Er zal iets met de woning moeten gebeuren, de termijnen kunnen kort zijn en de Belastingdienst klopt op enig moment op de deur. Door op tijd te kijken welke rechten en plichten je hebt met betrekking tot de woning als erfgenaam, kind, (ex)partner of huurder, kan veel leed voorkomen worden. Zoals de woning ooit met veel zorg is gekocht, zal ook de afwikkeling met zorg moeten geschieden. Het kan dus verstandig zijn advies van een deskundige in te winnen. Onze gespecialiseerde erfrechtadvocaten van Westland Partners zijn hiervoor altijd bereikbaar en denken met je mee over de mogelijkheden en risico’s in jouw specifieke situatie.