Aansprakelijkheid bij de vof

Een vennootschap onder firma (vof) is geen rechtspersoon. De vennoten zijn verantwoordelijk voor de handelingen van de vof. De vennoten zijn persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de vof. Dat volgt uit de wet. Dit leidt tot verschillende vragen, zoals:

• Kun je een uitgetreden vennoot aansprakelijk houden voor verbintenissen aangegaan na zijn uittreden?
• Hoe lang blijft een uitgetreden vennoot aansprakelijk voor bestaande verbintenissen?
• En is een toegetreden vennoot aansprakelijk voor de verbintenissen die zijn aangegaan vóór zijn toetreden?
• Wat als één vennoot de hele schuld betaalt?
• Kan aansprakelijkheid worden beperkt?

Deze vraagstukken worden hieronder behandeld.

Het vermogen van de vof

Met een vof wordt een bedrijf uitgeoefend onder een gemeenschappelijke naam, om zo winst te behalen. Daarbij is bijzonder aan de vof dat het een personenvennootschap is. Deze heeft geen rechtspersoonlijkheid.  Dat wil zeggen: een vof kan geen drager zijn van rechten en plichten, de vennoten kunnen slechts namens de vof handelen. De vof kent een afgescheiden vermogen dat ontstaat doordat de vennoten geld inbrengen bij het oprichten van de vof. Privéschuldeisers van de vennoten kunnen zich niet verhalen op het vermogen van de vof, maar schuldeisers van de vennootschap kunnen zich wel verhalen op het privévermogen van de vennoten.

Aansprakelijkheid van de vennoten

De vennoten zijn ieder hoofdelijk aansprakelijk  voor de schulden van de vof. De aansprakelijkheid van de vennoten strekt zich uit tot alle schulden van de vof, ongeacht of zij ontstaan zijn uit een vof overeenkomst, of bijvoorbeeld een onrechtmatige daad. Met andere woorden: de vennoten zijn  - naast het vermogen van de vennootschap – met hun privévermogen aansprakelijk voor de verplichtingen die voortvloeien uit de verbintenissen waarbij de vof partij is. De vennoten zijn gehouden dezelfde prestatie te verrichten, als dat de vennootschap (zou)  moet(en) doen. Daarbij geldt dat de schuldeisers van de vennootschap niet verplicht zijn om eerst het vermogen van de vennootschap aan te spreken, voordat zij het privévermogen van de vennoten aanspreken.

De aansprakelijkheid heeft betrekking op elke vennoot, ongeacht zijn aandeel in de vennootschap. Dit heeft ermee te maken dat er namens de vennootschap wordt gehandeld door de (individuele) vennoten en alle vennoten zijn aansprakelijk voor verplichtingen waarbij de vennootschap partij is.

Uitgetreden vennoten

In principe blijft een uittredende vennoot aansprakelijk voor de schulden die voortvloeien uit verbintenissen die aangegaan zijn vóór zijn uittreden. Daarbij geldt echter dat een eventuele verzwaring van die verbintenissen na zijn uittreden, hem niet raakt. Let wel: Een vennoot is pas uitgetreden wanneer zijn uittreden is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel én de schuldeisers op de hoogte zijn gesteld van zijn uittreden. Zolang daar niet aan voldaan is, blijft de vennoot onverminderd hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van een vof.

Toegetreden vennoten

In de regel is de toegetreden vennoot onvoorwaardelijk hoofdelijk aansprakelijk voor alle verbintenissen die zijn aangegaan door de vof. De toegetreden vennoot is dus ook aansprakelijk voor de schulden die al voor zijn toetreden bestonden.

Hierop kan slechts onder bepaalde omstandigheden een uitzondering worden gemaakt. Een uitzondering kan pas gemaakt worden wanneer er wordt aangetoond dat er sprake is van ‘onvoorzienbare, ingrijpende, negatieve, financiële gevolgen’ voor de toegetreden vennoot.

Regresrecht

Stel: jij hebt als vennoot een vordering volledig voldaan voor de vennootschap onder firma, maar er zijn nog twee vennoten in de firma. Kun je deze vennoten dan nog aanspreken tot betaling van een deel van de vordering? Ja, dat kan door gebruik te maken van het regresrecht. Het regresrecht biedt de mogelijkheid om de andere vennoten van de vof aan te spreken tot betaling van hun deel van de vordering.

Het regresrecht ontstaat pas op het moment dat een vordering volledig is voldaan aan de schuldeiser. Ingeval er sprake is van een betalingsregeling, kan de vennoot die de betalingsregeling is aangegaan, pas aanspraak maken op het regresrecht wanneer de vordering volledig is voldaan.

Vrijwaring

De mogelijkheid bestaat om de aansprakelijkheid van bestaande of uittredende vennoten te beperken. Zo kunnen de vennoten onderling overeenkomen dat zijn de aansprakelijkheid van één van hen tegenover een contractspartij uitsluiten of beperken. Let wel, deze afspraak heeft slechts interne werking: wanneer de derde de desbetreffende vennoot aanspreekt, zal hij hier gehoor aan moeten geven. De vennoot kan vervolgens zijn medevennoten aanspreken op de interne afspraak.

Ook kunnen vennoten met de contractspartij overeenkomen dat de hoofdelijke aansprakelijkheid van een van de vennoten met betrekking tot een specifieke overeenkomst niet of slechts in verminderde mate zal gelden.

Treedt een vennoot uit, dan kan de derde (contractspartij) worden verzocht om eraan mee te werken dat de uittredende vennoot uit de hoofdelijke aansprakelijkheid wordt ontslagen.

De hoofdelijke aansprakelijkheid van een vennoot bij een vof is lastig (volledig) uit te sluiten.

Als uittredende vennoot zul je er dus goed op moeten letten dat je niet alleen uitgeschreven bent als vennoot bij de Kamer van Koophandel, maar dat ook alle schuldeisers op de hoogte zijn gesteld van je uittreden. Daarnaast is het voor een uittredende vennoot van belang om zowel interne als externe afspraken te maken over vrijwaring. Dus zowel met de vennoten als crediteuren van de vennootschap. Verder is het als toetredende vennoot van groot belang om goed op de hoogte te zijn van de (financiële) administratie van de vof: je bent immers aansprakelijk voor alle schulden van de vof. Duidelijke afspraken maken met de overige vennoten van de vof is heel belangrijk.