Uittreden vof: waar moet ik op letten bij het uitstappen uit een vof?

Het ondernemen samen met een medevennoot gaat niet altijd goed. Dan is het verstandig om op tijd de samenwerking te beëindigen. Een samenwerking hoeft natuurlijk niet altijd te slagen. Dat is op zich ook niet erg, maar het is dan vooral belangrijk dat het “ontvlechten” van de samenwerking op een juiste wijze gaat. Als dat op basis van heldere afspraken of in goed overleg gaat, dan kun je in ieder geval op goede voet de samenwerking stoppen.

Ruzie tussen vennoten

Stelt u zich eens voor: u bent met uw compagnon begonnen met ondernemen. Gekozen werd voor de rechtsvorm van een vennootschap onder firma (vof). Er zijn afspraken gemaakt die doorgaans in een overeenkomst zijn vastgelegd waarbij elke vennoot geld, arbeid en/of goederen heeft ingebracht. Hoe gaat u te werk als de samenwerking niet loopt en er ontstaat ruzie tussen vennoten? Weet u dan waar u moet beginnen en hoe u krijgt waar u recht op heeft? Pak in ieder geval alvast de vennootschapsovereenkomst erbij.

Ontbinden vennootschap onder firma: hoe gaat dat?

In de wet zijn een viertal situaties opgenomen die tot gevolg hebben dat een vennootschap onder firma wordt ontbonden. Ontbinding treedt van rechtswege in wanneer één van deze situaties zich voordoet. Dat betekent dat het enkele voordoen van een situatie automatisch tot ontbinding leidt. Zonder verdere (rechts)handeling komt een einde aan de contractuele verplichting van de vennoten tot het verwezenlijken van het doel dat zij destijds bij het aangaan van de vof voor ogen hadden. 

De vier situaties zijn: 

1. Door verloop van de bepaalde periode waarvoor de vennootschap onder firma is aangegaan; 
2. Door het bereiken of onmogelijk worden van het doel van de vennootschap onder firma; 
3. Door opzegging van een vennoot aan de andere vennoten; 
4. Door de dood of de curatele van één van de vennoten, of indien hij in staat van faillissement is verklaard dan wel ten aanzien van hem de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen van toepassing is verklaard. 

Met name indien de verhoudingen minder goed zijn, ligt opzegging door een van de vennoten voor de hand. Maar wie verlaat de vennootschap onder firma en wat voor gevolgen heeft dat? 

Opzegging vof: uittreden of uitstoten?

Door opzegging wordt de vennootschappelijke band met de andere vennoten beëindigd. Dat kan plaatsvinden door middel van uitstoting of uittreding. In de overeenkomst kan namelijk worden bepaald dat de vennootschap kan worden opgezegd aan één of meer vennoten. De overeenkomst eindigt in dat geval ten aanzien van de opgezegde vennoot en blijft tussen de overige vennoten van kracht. Dit is uitstoting.

Daarnaast kan ook sprake zijn van uittreding. In dat geval beëindigt een vennoot zélf zijn of haar eigen gebondenheid tegenover de overige vennoten. De overeenkomst blijft in dat geval tussen de overige vennoten van kracht. Uiteraard kunnen ook alle vennoten besluiten om de vennootschap onder firma op te zeggen. Het bedrijf stopt volledig en de vennootschap onder firma wordt ontbonden.

Indien de overeenkomst daartoe mogelijkheden biedt, kan er dus voor worden gekozen om de overeenkomst te laten eindigen voor uw medevennoot (uitstoting). Ook kunt u zelf ervoor kiezen om de vennootschap onder firma te verlaten (uittreding). In ieder geval geldt dat de opzegging vormvrij is, tenzij dat in de overeenkomst anders is overeengekomen. Wél geldt dat de opzegging aan alle vennoten gericht dient te worden. Controleer dus eerst goed wat in de overeenkomst staat.

Voortzettingsbeding in de vennootschapsovereenkomst

Doorgaans staat in de meeste vennootschapsovereenkomsten een voortzettingsbeding. Dat beding regelt dat een vennoot de onderneming kan voortzetten als een andere vennoot de samenwerking opzegt. 

Aansprakelijkheid bij uittreding

Stel dat u ervoor kiest om zelf de vennootschap onder firma te verlaten. Wat heeft dit dan precies voor gevolgen betreft de aansprakelijkheid? De vennootschap onder firma is volgens de wet geen rechtspersoon. Dat betekent dat alle vennoten verantwoordelijk zijn voor de handelingen van de vof en ook in privé aansprakelijk zijn voor de schulden. Dat geldt óók als de schulden door een andere vennoot zijn gemaakt. 

Vertrekt u als vennoot? Dan blijft deze aansprakelijkheid voor de schulden die zijn ontstaan tijdens uw betrokkenheid als vennoot bestaan. De vennoten kunnen onderling afspraken maken over de verdeling en vergoeding van de schulden, maar hier hebben schuldeisers in beginsel geen boodschap aan. Zij zullen– in het geval van een schuld – nog steeds bij u betaling kunnen eisen.  

Als uittredende vennoot blijft je dus in beginselaansprakelijk voor de schulden vóór het uittreden. Het is belangrijk dat hierover goede afspraken worden gemaakt. De advocaten van Westland Partners kunnen u hierbij begeleiden. 

Uitschrijven van vennoten bij een vof

Daarbij komt dat een vennoot pas is uitgetreden op het moment dat dit uittreden daadwerkelijk is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel én de schuldeisers op de hoogte zijn gesteld van het uittreden. Zolang daar niet aan voldaan is, blijft de vennoot hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de vennootschap onder firma. 

Het is daarom belangrijk dat een dergelijke uitschrijving wordt doorgegeven aan de Kamer van Koophandel. 

Stappenplan bij uittreding vof

Zegt u of uw medevennoot de samenwerking op en wordt de vennootschap onder firma ontbonden, zorg er dan voor dat – ter voorkoming van eventuele aansprakelijkheid – ook de afwikkeling ervan correct gebeurt. 

1. Controleer de afspraken met uw medevennoten

Zijn er in de overeenkomst bijvoorbeeld afspraken gemaakt over de verdeling van de winst? Wie is verantwoordelijk voor verliezen en schulden? Er dient immers financieel afgewikkeld te worden.

2. Onderzoek de financiële gevolgen

In het verlengde daarvan dient er een eindbalans opgemaakt te worden. Dit vermogen moet vervolgens worden vereffend en verdeeld. 

3. Personeel ontslaan

Heeft de vennootschap onder firma personeel? Controleer dan of een ontslagvergunning moet worden aangevraagd en geef het ontslag door aan de Belastingdienst. 

4. Uitschrijven handelsregister

Schrijf uw vennootschap onder firma uit bij het Handelsregister. Om de vennootschap onder firma uit te schrijven, moet deze eerst worden ontbonden. De Kamer van Koophandel geeft aan de Belastingdienst door dat u stopt. De Belastingdienst stuurt u een brief over de gevolgen voor inkomstenbelasting en de btw. 

5. Reken de omzetbelasting en inkomstenbelasting af.

Na uitschrijving van de vennootschap onder firma, ontvangt u van de Belastingdienst een uitnodiging om een laatste btw-aangifte te doen. Pas als u de laatste btw-aangifte heeft gedaan, stuurt de Belastingdienst u een definitieve bevestiging van uitschrijving als ondernemer voor de btw. Daarnaast stuurt de Belastingdienst u een brief met de mededeling dat u uw belastingzaken moet afsluiten. 

6. Bewaar uw administratie

Na het opheffen van uw vennootschap onder firma moet u de administratie minimaal 7 jaar bewaren. In sommige gevallen is de bewaarplicht 10 jaar. Dit hangt van het soort gegevens af. 

Ontbinding vof via een rechter

Heeft u ruzie met uw medevennoot en is hij het niet eens met de ontbinding van de vennootschap onder firma? De wet heeft speciaal voor díe gevallen aan iedere vennoot de bevoegdheid toegekend om in rechte ontbinding van de vennootschap te vorderen wanneer een “gewichtige reden” zich voordoet. Dit kan zowel voor vennootschappen die voor bepaalde tijd zijn aangegaan, als voor vennootschappen die voor onbepaalde tijd zijn aangegaan en kan op voorhand niet door de vennoten worden uitgesloten. 

De vennoten zijn vrij om te bepalen welke omstandigheden als een “gewichtige reden” zullen gelden. Hiermee wordt gedoeld op feiten die verwezenlijking van het vennootschappelijke doel voor de vennoot die ontbinding vordert onmogelijk of uiterst bezwaarlijk maakt. Het is dan ook aan de boordeling van de rechter of een dergelijke gewichtige reden zich heeft voorgedaan. In ieder geval is níet van belang of de gewichtige reden aan iemand kan worden toegerekend. 

Vennootschap onder firma verkopen

Kiest u ervoor de vennootschap onder firma te verlaten, blijft er slechts één vennoot achter in de onderneming en is niet voorzien in een opvolging, dan wordt de vennootschap onder firma ontbonden. Hetzelfde geldt als uw medevennoot de vennootschap onder firma verlaat en u alleen achterblijft. Overwogen kan worden om de onderneming te verkopen als geen van de vennoten de onderneming zelf wil voortzetten. 

Een vennootschap onder firma kent geen rechtspersoonlijkheid en heeft ook geen kapitaal dat bestaat uit aandelen. Mocht u de vennootschap onder firma willen verkopen, dan dient elk afzonderlijk onderdeel daarvan te worden verkocht en overgedragen. Alle goederen en schulden worden overgedragen door middel van een genoemde “activa/passiva-transactie”. Dat brengt wel een hoop geregel en doorgaans medewerking van derden met zich mee.

Voor potentiële kopers kan een dergelijke overname aantrekkelijk zijn, omdat een selectie kan worden gemaakt in de betreffende vermogensbestanddelen. Zo kunnen schulden worden achtergelaten en dus niet worden overgenomen door de koper. Tegelijkertijd kan dit voordeel ook problemen opleveren. Crediteuren dienen namelijk aan een dergelijke overname mee te werken in geval van schuldovername en contractspartijen dienen mee te werken aan een contractsovername.

Uittreden vof kent vele haken en ogen

Het beëindigen van een vof of de verkoop daarvan is nog niet zo makkelijk. Goede begeleiding is daarbij essentieel. De advocaten van Westland Partners kunnen u daarbij helpen en van advies voorzien.