Recht op informatie: vriendelijk vragen of afdwingen?

Een van de meest voorkomende problemen uit de erfrechtpraktijk is het weigeren van (andere) erfgenamen of betrokkenen om informatie over de nalatenschap te verstrekken. De redenen voor de weigering lopen uiteen: het kan gaan om praktische problemen maar ook een koppige broer of zus die gebruik maakt van de nieuwe feitelijke machtsverhouding. Gevoed door frustratie of familieruzies houdt Broer de informatie achter de hand en vertelt hij dat Zus maar genoegen moet nemen met zijn mededelingen.  Het vertrouwen is echter beschadigd en hoe langer Broer weigert om de bankafschriften te verstrekken, hoe meer Zus denkt dat Broer misschien wil voorkomen dat bepaalde zaken uitkomen. Waar rook is, is vuur… Kan Zus de afgifte van informatie afdwingen?

Het korte antwoord: ja, met de juiste argumentatie!

Vanaf 1 januari 2025 is de nieuwe wet ‘Wet Vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht’ in werking getreden die de mogelijkheden voor het verzamelen van informatie versimpelt.[1] Als sprake is van partijen bij een rechtsbetrekking, kan om afgifte van informatie worden gevraagd. De informatie moet duidelijk omschreven zijn en nauwkeurig afgebakend, om te voorkomen dat om ‘alle’ stukken wordt gevraagd en sprake zou zijn van een “fishing expedition”.  Zus moet bijvoorbeeld weten dat Broer de administratie van de nalatenschap bezit of deze informatie eenvoudig kan opvragen bij instanties, zoals de bank of notaris.

Hoe opvragen

Op welke manier Zus om de informatie moet vragen, verschilt per situatie. Als Broer en Zus allebei erfgenamen zijn, zijn zij op grond van de wet en redelijkheid en billijkheid verplicht om elkaar inzage te verlenen in de gegevens die zij over de nalatenschap hebben.[2] Als Zus is onterfd en aanspraak heeft gemaakt op haar legitieme portie, heeft zij op grond van de wet recht op alle informatie die zij nodig heeft om haar aanspraak vast te stellen.[3]

Meewerken

Hoewel de wetgeving en jurisprudentie duidelijk zijn over het recht op informatie, betekent dit niet dat de personen die verantwoordelijk zijn om de informatie te verstrekken dit zonder morren doen. Erfgenamen, executeurs of vereffenaars hebben in sommige gevallen een extra prikkel nodig om de omvang en samenstelling van de nalatenschap in kaart te brengen en inzichtelijk te maken voor de betrokkenen.  Soms moet er een procedure worden begonnen om de informatie af te dwingen. Veelal helpt de aankomende zitting om de stukken alsnog te verkrijgen.[4] Om ervoor te zorgen dat na de rechtelijke uitspraak de informatie wordt overgeleverd, kan een dwangsom worden vastgesteld per dag dat de informatie geweigerd wordt.[5]

Hulp nodig?

Op het moment dat vriendelijk vragen om de informatie niet voldoende is, bestaan er dus zeker mogelijkheden. Onze erfrechtadvocaten denken in dat geval graag met u mee en kunnen u adviseren over de vervolgstappen die in uw situatie passend zijn.

[1] Wet vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht (35.498) - Eerste Kamer der Staten-Generaal

[2] Rechtbank Rotterdam 5 maart 2025, ECLI:NL:RBROT:2025:3005 en Gerechtshof 's-Hertogenbosch 13 juli 2021 ECLI:NL:GHSHE:2021:2192.

[3] Artikel 4:78 BW

[4] Rechtbank Overijssel 7 mei 2025. ECLI:NL:RBOVE:2025:2844.

[5] Rechtbank Rotterdam 24 november 2021, ECLI:NL:RBROT:2021:11707.

Help mij met vriendelijk vragen - of afdwingen