Het kerstservies en het codicil

Nu ik ouder word en mijn volwassen kinderen steeds meer leren over het erfrecht, is er sinds vorig jaar kerst een discussie ontstaan over mijn Wedgwood-kerstservies. “Wie erft dat, mam?” vraagt de één. “Je maakt toch wel een handgeschreven, ondertekend en gedateerd codicil waarin je het servies aan míj nalaat?” Waarop de ander zegt: “Dan raak ik dat codicil gewoon kwijt, want als oudste dochter hoor ik het te krijgen.”

Alles wordt uitgebreid besproken en bediscussieerd – mijn kinderen doen dat graag, zeker als kinderen van twee juristen, waarvan er inmiddels ook één zelf jurist is. Gelukkig altijd met veel plezier en humor.

Wat is een codicil?

Een codicil is een door de erflater (degene die overlijdt) volledig met de hand geschreven, gedateerd en ondertekend document. Daarmee kan je vastleggen dat na je overlijden bepaalde persoonlijke spullen naar een specifieke persoon gaan.

Het gaat om:

• Kleding en persoonlijke gebruiksvoorwerpen (zoals sieraden, horloges, brillen, tassen of andere accessoires).
• Sieraden die iemand dagelijks draagt.
• Inboedelzaken zoals meubels, servies of boeken.
• De mogelijkheid om te bepalen dat deze goederen niet in een huwelijksgemeenschap vallen.
• Het aanwijzen van een persoon voor auteursrechten of naburige rechten (dit laat ik hier buiten beschouwing).

Kortom: zonder notaris kun je regelen dat bepaalde spullen uit je inboedel na je overlijden naar iemand gaan – zoals een kerstservies.

Grenzen van een codicil

Een codicil is niet onbeperkt inzetbaar. Je kunt er géén geld, auto’s, huizen of je gehele sieradencollectie mee nalaten. Ook geldt het alleen voor inboedelgoederen die dienen als huisraad of stoffering van een woning. Verzamelingen van kunst, wetenschap of historische waarde vallen er niet onder.

Dus: een schilderij van Picasso of een collectie dinosaurusbotten kan niet via een codicil worden nagelaten. Boeken mogen wel, tenzij het gaat om een bijzondere verzameling van kunst- of historische waarde dan niet. Ook volledige collecties van designerkleding of schoenen zijn juridisch twijfelachtig.

In de praktijk

Codicillen komen in de praktijk weinig voor. Als er wél een codicil is, levert dat vaak discussie op.

• Het document moet goed bewaard worden en bij de erfgenamen terechtkomen.
• Het moet door één persoon zijn opgesteld – een gezamenlijk codicil met je partner is ongeldig.
• Na overlijden kunnen erfgenamen twisten over de echtheid of de bedoeling van het document.

Mijn kerstservies

In mijn geval zou ik dus een handgeschreven, gedateerd en ondertekend document moeten maken waarin ik bepaal dat het servies niet in de huwelijksgemeenschap valt (sorry echtgenoot) en dat het hele Wedgwood-kerstservies (uitgegeven door Albert Heijn, met nadere omschrijving) na mijn overlijden naar ………… gaat.

Maar voorlopig vul ik die naam nog niet in. Ik wil nog heel wat kerstdagen genieten van mijn servies – samen met mijn gezin, mét discussie en vooral met veel plezier.

Mocht u vragen over dit onderwerp hebben neemt u dan contact met ons op.

Fijne feestdagen!