Bedrijf overnemen en fusie: Juridische fusie

Een bedrijfsovername of het (ver)kopen van een bedrijf is een belangrijk en intensief proces. De (ver)koop van een bedrijf kan op verschillende manieren plaatsvinden. Er leiden namelijk meerdere wegen naar Rome. Het is belangrijk dat u zich daarvan bewust bent. Nóg belangrijker is het dat u de meest optimale weg kiest. Lees meer over de juridische fusie in deze blog.

Welke vormen van fusie zijn er?

Er zijn drie soorten fusies:

De aandelenfusie
De bedrijfsfusie
De juridische fusie

De verschillende soorten fusies lijken (of komen in de praktijk feitelijk neer) op een bedrijfsovername. De aandelenfusie en de bedrijfsfusie zijn niet in de wet geregeld. De juridische fusie wel (artikel 2:309 Burgerlijk Wetboek).

De aandelenfusie

Bij een aandelenfusie neemt een vennootschap met de meerderheid van de aandelen de aandelen van een andere vennootschap over. Tijdens de aandelenfusie blijven beide vennootschappen bestaan. Er vindt een wisseling in aandeelhouders plaats, waarbij de aandeelhouders van de overgenomen vennootschap aandeelhouders van de over te nemen vennootschap worden (en andersom). De aandelenfusie wordt ook vaak een overname genoemd en staat zoals gezegd niet in de wet.

De bedrijfsfusie

Bij een bedrijfsfusie neemt de ene vennootschap de activa en passiva (bezittingen en schulden) van de andere vennootschap over. Deze worden afzonderlijk overgedragen. Hier vindt dus een vermogensverschuiving plaats waardoor de balans wel veranderd, maar het aandeelhouderschap niet. De vennootschappen vullen elkaars bedrijfsmiddelen aan. Zo geeft de ene vennootschap haar passiva bijvoorbeeld aan de andere vennootschap, in ruil voor diens activa. Ook deze vorm is zoals gezegd niet in de wet geregeld.

In dit artikel gaan wij verder in op de juridische fusie.

Wat is een juridische fusie?

Een juridische fusie gaat om het samenvoegen van twee of meer zelfstandige ondernemingen (vennootschappen). Hierbij verkrijgt de bestaande vennootschap het vermogen van de verdwijnende vennootschap.

Verschil fusie en overname

Een fusie betekent dat vennootschappen zich samenvoegen (samensmelten) tot één vennootschap. Let op: dit is geen zuivere overname.
Bij een overname is sprake van het overnemen van een vennootschap door een andere vennootschap. Van samensmelten is geen sprake.

Wat betekent juridische fusie?

De juridische fusie betekent dat het vermogen van een of meer rechtspersonen onder algemene titel overgaat op de verkrijgende rechtspersoon. De verkrijgende rechtspersoon treedt juridisch gezien in de plaats van de verdwijnende rechtspersoon.

Soorten juridische fusie

De juridische fusie kent twee varianten:

Variant 1: de voortzettende vennootschap krijgt vermogen van de (verdwijnende) vennootschap;
Variant 2: de nieuwe vennootschap krijgt vermogen van de (verdwijnende) vennootschappen.

Daarnaast kan er nog een ander onderscheid in juridische fusies worden gemaakt:

De horizontale fusie
De verticale fusie

Bij een horizontale fusie is het de bedoeling om de markt te vergroten. Denk aan een samensmelting van twee concurrenten.

Een verticale fusie heeft als doel het samensmelten van meerdere bedrijven actief in dezelfde sector, maar in een ander stadium van het productieproces. Denk aan het fuseren van een grote detailhandel met een fabriek.

Fasen juridische fusie

De fases die bij een juridische fusie worden doorlopen zijn in de praktijk veelal gelijk aan die van de andere soorten fusies of de passiva-activa transactie en de aandelenovername. Partijen doorlopen bij voorkeur de volgende fases:

Vorming van transactiepartijen en hun adviseurs.

Denk aan fiscalisten, accountants en advocaten zodat direct de juiste partijen bij aanvang bij het proces betrokken zijn.

Sluiting van een geheimhoudingsovereenkomst en een standstill agreement.

In de geheimhoudingsovereenkomst wordt kort gezegd overeengekomen dat partijen alle informatie en de beoogde fusie vertrouwelijk houden. In de standstill overeenkomst wordt overeengekomen dat partijen tijdens het proces geen aandelen in de betrokken vennootschappen (ver)kopen.

Sluiting van een intentieverklaring of intentieovereenkomst

Nadat partijen diverse gesprekken met elkaar hebben gevoerd en informatie hebben uitgewisseld, sluiten zij een intentieovereenkomst of intentieverklaring. Deze bevat in de regel principeafspraken over de transactie en de manier waarop het transactieproces wordt aangevlogen.

Het verrichten van due diligence onderzoek.

Tijdens het due diligence onderzoek (ook wel: boekenonderzoek) wordt gekeken naar de economische, commerciële, fiscale, financiële en juridische aspecten die aan de te fuseren ondernemingen kleven. Denk bijvoorbeeld aan omvangrijke crediteuren, belastingclaims, bodemverontreiniging en gerechtelijke procedures. Het (laten) verrichten van dit onderzoek is erg belangrijk.

Verkopers en kopers hebben een mededelings- en onderzoeksplicht. Aan die onderzoeksplicht wordt concrete uitvoering gegeven door serieus due diligence onderzoek te (laten) verrichten. De omvang van het due diligence onderzoek is afhankelijk van de af te geven garanties, vrijwaringen, de omvang van de ondernemingen en de reeds voorzienbare risico’s op basis van de gedeelde informatie.

Onderhandeling en sluiten fusieovereenkomst

Na afronding van het boekenonderzoek zullen partijen nader met elkaar in onderhandeling treden. Hieruit volgen de concrete afspraken waaronder de te betalen prijs.

Procedure juridische fusie

De juridische procedure vereist daarnaast het doorlopen van de volgende (in de wet vastgelegde en dus verplichte) stappen:

De besturen van de fuserende vennootschappen stellen een fusievoorstel op en ondertekenen dit.
De besturen van de fuserende vennootschappen schrijven een toelichting waarin de juridische, economische en sociale gevolgen van de fusie staan.
Het fusievoorstel wordt gedeponeerd bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. De laatste drie vastgestelde jaarrekeningen worden hierbij gevoegd.
De juridische fusie wordt aangekondigd in een landelijk verspreid dagblad. Schuldeisers van de fuserende vennootschappen kunnen binnen een maand na aankondiging verzet aantekenen.
Na het verstrijken van de termijn van een maand wordt het aandeelhoudersbesluit tot fusie genomen door de algemene vergadering van aandeelhouders, eventueel voorzien van goedkeuring van overige organen voor zover op grond van de statuten of andere overeenkomsten vereist.
De fusie wordt gerealiseerd door binnen zes maanden na de aankondiging tot fusie de notariële akte te passeren bij de notaris. Nadat de notariële akte is gepasseerd, wordt de fusie ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Ondernemingsraad en fusie

Let op: als de betrokken vennootschappen een ondernemingsraad hebben, dan dienen deze partijen over de (handelingen rondom de) fusie tijdig te worden ingelicht. De ondernemingsraad heeft adviesrecht bij fusies. Het is belangrijk dat de regels rondom medezeggenschap van de ondernemingsraad worden nageleefd.

Voor- en nadelen juridische fusie

De juridische fusie heeft voor- en nadelen ten opzichte van de andere soorten fusie en de andere opties voor het overnemen van bedrijven.

Een nadeel van de juridische fusie is dat zowel de lusten als de lasten overgaan. Ook eventuele (onbekende) claims en schulden gaan dus mee.
Een voordeel van de juridische fusie is dat vermogensbestanddelen overgaan zonder dat hiervoor afzonderlijke (rechts)acties nodig zijn. Houd er bij contracten wel rekening mee dat hierin een bepaling kan zijn opgenomen op grond waarvan het contract niet kan worden overgedragen onder algemene titel.
Een geruisloze juridische fusie kan vanuit fiscaal oogpunt interessanter zijn.

Aanbevelingen en tips juridische fusie

Een succesvolle overname of juridische fusie gaat niet over één nacht ijs. Dit verlangt een zorgvuldig voorbereid proces. Hieronder vijf tips voor een succesvolle juridische fusie:

Schakel op tijd juridisch en fiscaal advies in om vertraging later in het proces te voorkomen.

Let er ook op dat deze adviseurs waar mogelijk bij elkaar passen. Als adviseurs elk vanuit andere perspectieven adviseren, de een is bijvoorbeeld veel terughoudender of minder commercieel, kan dat vertragend werken. Uiteraard staat correct advies voorop.

Betrek op tijd uw personeel en ondernemingsraad bij het proces, wederom ter voorkoming van vertraging.
Ga pas van start als de geheimhoudingsovereenkomst, de stand still verklaring en de intentieovereenkomst zijn gesloten.

Deze documenten zijn niet voor niets in het leven geroepen. Het is van groot belang deze overeenkomsten te sluiten en dán pas van start te gaan.

Loop daarna niet (te veel) op de zaken vooruit.

Wij zien het vaker; partijen die feitelijk al zijn gefuseerd terwijl het papieren juridische traject nog loopt. Het zal niet de eerste keer zijn dat er een kink in de kabel komt en de feitelijk uitgevoerde juridische fusie moeilijk kan worden teruggedraaid. Of erger: hieraan niet wordt meegewerkt!

Zorg voor een goede taakverdeling.

Waar twee (of) meer vennootschappen samensmelten, ontstaat soms onduidelijkheid over de taakverdeling. Dit leidt nogal eens tot interne discussie. Maak heldere afspraken en houd daarbij het doel voor ogen: waarom fuseren we eigenlijk?

Advocaat juridische fusie

Zoals gezegd leiden meerdere wegen naar Rome. Daarnaast is Rome ook niet in één dag gebouwd. De aankoop of verkoop van een bedrijf vereist een zorgvuldig proces. Een advocaat juridische fusie is hierbij van grote en toegevoegde waarde.

Westland Partners Advocaten adviseert en onderhandelt dagelijks over fusies en overnames. Wij hebben ruime ervaring met het proces en staan op de juiste momenten voor, naast en achter onze cliënt. Dat betekent dat wij op de achtergrond blijven als de situatie dit verlangt (denk aan een zo informeel mogelijk proces), maar op de voorgrond treden als dit moet, bijvoorbeeld bij pittige onderhandelingen. Ons doel is bedrijfsovernames en fusies op een zo soepel mogelijke wijze te laten plaatsvinden en daarbij met en voor de cliënt de schakel te zijn tussen de diverse adviseurs en de (ver)kopende partijen.

Bent u bezig met de verkoop van een bedrijf en hebt u vragen? Neem gerust contact op met onze advocaat fusies en overnames Diana Mensinga of haar collega’s hieronder.