Excuses aanbieden: erkenning aansprakelijkheid?
Mensen, bedrijven, instellingen en overheden die op enige manier schade hebben veroorzaakt, bieden vaak geen excuses aan uit angst dat zij hiermee aansprakelijkheid erkennen. Zij zijn daarbij niet enkel huiverig voor juridische consequenties, maar ook voor negatieve publiciteit en reputatieschade. Maar is deze angst wel terecht? Nee, zo blijkt uit onderzoek van promovenda Lianne Wijntjes van Tilburg Law School. ‘Eerst excuses aanbieden is beter dan direct ontkennen.’
Volgens Wijntjes hebben slachtoffers behoefte aan excuses en zijn zij vaak niet per sé uit op geld. Excuses kunnen het herstelproces bevorderen en voorkomen dat een zaak escaleert. In haar onderzoek haalt Wijntjes een aantal voorbeelden aan waarmee zij dit illustreert.
Zo raakten winstersporters begin maart 2020 in Oostenrijk besmet met het coronavirus. Zij verweten de Oostenrijkse overheid dat er niet op tijd maatregelen werden getroffen, zoals het sluiten van de pistes en de horeca. In de media gaven de slachtoffers aan dat zij excuses verwachtten en geen geld.
Baby Luna sterft 10 dagen na haar geboorte. Haar ouders zijn ervan overtuigd dat er grote fouten zijn gemaakt en dienen klachten in tegen verschillende artsen bij het Tuchtcollege voor de gezondheidszorg. Ook hier gaven de slachtoffers aan dat zij vooral excuses misten. Uiteindelijk bleek er volgens het Tuchtcollege inderdaad verwijtbaar gehandeld te zijn en is er aan vier artsen een maatregel opgelegd.
Uit deze en meerdere zaken uit het onderzoek blijkt dat excuses het conflict hadden kunnen de-escaleren en het herstelproces hadden kunnen versnellen. Hierin kan worden meegenomen dat excuses niet direct hoeven aan te geven dat er verantwoordelijkheid wordt genomen, maar dat de partij het oprecht vervelend vindt hoe de situatie is ontstaan ongeacht waar de uiteindelijke schuld ligt.
Wijntjes concludeert in haar onderzoek dat het maken van excuses enkel in zeer specifieke omstandigheden en zeer zeldzame gevallen als erkenning van aansprakelijkheid gelden. Rechters blijken, ondanks dat excuses weliswaar in een procedure gebruikt kunnen worden als bewijs, hier heel genuanceerd mee om te gaan. Het aanbieden van excuses wordt door rechters beloond, terwijl het uitblijven hiervan juist wordt afgestraft.
Al met al vallen de juridische risico’s van het aanbieden van excuses, voor zover die er überhaupt zijn, in het niet bij de positieve effecten ervan.
Om degenen die toch alle juridische risico’s willen uitsluiten tegemoet te komen, bepleit Wijntjens de introductie van een ‘uitlegregel’. Deze uitlegregel zou inhouden dat excuses door de ontvanger niet mogen worden opgevat als een erkenning van aansprakelijkheid.
Meer over het onderzoek leest u hier.
Toch adviseren wij vanuit civielrechtelijk oogpunt om niet direct op achterstand te beginnen en de schijn tegen te hebben door prompt en zonder voorbehoud excuses aan te bieden. Want de vertrekgedachte zal toch zijn dat als iemand excuses aanbiedt, daar wel een reden voor zal zijn. Aangeven iets te betreuren of het vervelend te vinden dat ‘het zo is gelopen’, komt al een stuk neutraler en genuanceerder over bijvoorbeeld. Het kan dus ook anders! Dat scheelt naderhand het bijzetten van alle zeilen ter reparatie van (te) vlugge excuses.
Heeft u hierover vragen? Neemt u gerust (vrijblijvend) contact op met een van de advocaten van Westland Partners. Wij helpen u graag.
Even overleggen?
Tags
Contractenrecht en aansprakelijkheid
Columns van mr. T. (Thomas) van der Lans
- Voor- en nadelen van een eenmanszaak omzetten naar vof
- Hoe verkoop ik mijn aandelen in een BV?
- Samenwerking via een vof: het vof contract opstellen
- Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen 2021: de nieuwe wet voor bestuurders en toezichthouders
- Kan ik een contract ontbinden vanwege de Coronacrisis?
- Juridisch advies voor de agrarisch(!) ondernemer
- Werktijdverkorting / Noodfonds overbrugging werkgelegenheid (NOW)
- De ultieme tip bij hoofdelijke aansprakelijkheid
- Wat als een vennoot zijn vertegenwoordigingsbevoegdheid overschrijdt?
- Hoe werkt een joint venture?
- Bestuur en toezicht stichtingen en verenigingen veranderen
- Aansprakelijkheid als feitelijk beleidsbepaler c.q. feitelijk bestuurder
- Klaag vlot als een prestatie niet deugt: Verspeel geen rechten!
- Zo regelt u een bedrijfsovername