Aansprakelijkheid als feitelijk beleidsbepaler c.q. feitelijk bestuurder

Wist u dat ook degenen die het feitelijk beleid bepalen in een vennootschap aansprakelijk kunnen worden als bestuurder? Daarvoor is het dus niet nodig formeel bestuurder te zijn.

Pas dus op met het vaak doorhakken van knopen en het veelvuldig op de voorgrond treden namens de vennootschap als u geen formeel bestuurder bent. Dus vooral voor managers geldt: wees hierop bedacht.

Een persoon die geen formeel bestuurder is, maar wel het beleid van de vennootschap (mede) heeft bepaald, kan als feitelijk beleidsbepaler bij een faillissement gelijk worden gesteld met een bestuurder en daardoor aansprakelijk worden als bestuurder. Dit betreft dan aansprakelijkheid naast de formele bestuurder nota bene hoofdelijk voor het geheel.

Recent is dat eens te meer duidelijk geworden. Het betrof een vennootschap met een interne taakverdeling waarbij een hoofd sales veelal extern en intern de knopen doorhakte. Dit hoofd sales was ook naar buiten toe -en naar instanties- het aanspreekpunt en degene die de touwtjes in handen bleek te hebben. De formeel bestuurder hield zich meer op de achtergrond. De Rechtbank meende dat het hoofd sales zich intensief met de bedrijfsvoering had beziggehouden en in belangrijke mate de zeggenschap had gehad en daarom als feitelijk beleidsbepaler gelijk diende te worden gesteld met de bestuurder. Daarom was het hoofd sales hoofdelijk aansprakelijk naast de formele bestuurder die ook op deelterreinen het beleid had bepaald.

Deze uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland d.d. 25 maart 2015 (ECLI:NL:RBNHO:2015:2480) past in een lijn van recente uitspraken van lagere rechters waarin degenen die feitelijk op de bestuurdersstoel zijn gaan zitten daarvoor – als ware sprake van formeel bestuurders – aansprakelijk worden gehouden, dit hoofdelijk en veelal naast de aansprakelijkheid van de formeel bestuurder. Want ondanks de grote gevolgen, zijn de criteria om als feitelijk beleidsbepaler te worden bestempeld als aansprakelijk bestuurder, nogal vaag. Het wachten is dus helaas nog wel op een leidend en verhelderend arrest van de Hoge Raad waarin die kaders worden geschept. Want dan wordt het echt duidelijk waar de grens ligt en hoe ieder risico zo veel mogelijk kan worden vermeden.

Moet een manager nu wakker liggen? Nee, ten minste niet zolang de bemoeienissen van een manager niet verder strekken dan bij een werknemer in een leidinggevende functie gebruikelijk is.

Maar slotsom is wel dat een manager moet voorkomen dat de manager als de feitelijk beleidsbepaler optreedt en wordt beschouwd als degene die intern en extern de knopen doorhakt en de touwtjes in handen lijkt te hebben. Want als dit managen de gebruikelijke taken van een manager te buiten gaat, dan ligt het feitelijk bestuurderschap of het feitelijk beleidsbepaler zijn op de loer met soms verstrekkende consequenties als aansprakelijkheid voor tekorten in een faillissement.

Dus wakker liggen als manager hoeft niet, maar blijf managen met het hoofd erbij binnen de taak als manager. Betrek vooral ook de statutair bestuurder bij het doorhakken van belangrijke knopen en laat de uiteindelijke zeggenschap vooral daar waar het thuis hoort, namelijk bij de statutair bestuurder.