Wat als een vennoot zijn vertegenwoordigingsbevoegdheid overschrijdt?

Vennoten in een vennootschap onder firma (vof) kunnen de vof binden door hun handelingen. Maar wat als uw vennoot een overeenkomst sluit voor een bedrag dat boven zijn vertegenwoordigingsbevoegdheid ligt? Wat zijn dan de regels? Lees ze hier. 

Wat is vertegenwoordigingsbevoegdheid?

Vertegenwoordigingsbevoegdheid houdt in dat een natuurlijk persoon bevoegd is om een natuurlijke of rechtspersoon te vertegenwoordigen. Een rechtspersoon, zoals een bv of vof, kan namelijk niet zelf rechtshandelingen verrichten door daadwerkelijk contracten te ondertekenen. Dit gebeurt in de praktijk namens een natuurlijk persoon met vertegenwoordigingsbevoegdheid. Naast het sluiten van een contract kan vertegenwoordiging bijvoorbeeld ook zien op het aannemen van personeel of het afsluiten van een pensioenregeling. 

Wie is vertegenwoordigingsbevoegd?

De wet bepaalt allereerst wie bevoegd zijn om de vennootschap te vertegenwoordigen. In beginsel zijn dat de bestuurders (bij een bv) of de vennoten (bij een vof). Verder kan voor een BV in de statuten worden vastgelegd dat voor bepaalde rechtshandelingen een bestuurder individueel bevoegd is, of dat zij voor die handelingen juist gezamenlijk bevoegd zijn. 

Vertegenwoordigingsbevoegdheid beperken

In hoeverre vennoten de vennootschap extern mogen vertegenwoordigen, volgt uit de doelomschrijving van de vof zoals vastgelegd in het vennootschapscontact. Eventuele beperkingen aan hun vertegenwoordigingsbevoegdheid dienen vennoten in te schrijven in het Handelsregister. Op die manier zijn derden ook op de hoogte van hoe ver hun vertegenwoordigingsbevoegdheid reikt. Denk bij beperkingen bijvoorbeeld aan het koppelen van een maximumbedrag aan de vertegenwoordigingsbevoegdheid van een vennoot. 

Ook intern kunnen vennoten beperkende voorwaarden afspreken ten aanzien van elkaars vertegenwoordigingsbevoegdheid. Die afspraken zien dan op de interne besluitvorming en beheer- en beschikkingshandelingen van de vennoten. 

• Overschrijdt een vennoot zijn interne bevoegdheid, maar handelt hij wel binnen zijn externe vertegenwoordigingsbevoegdheid (die is ingeschreven in het Handelsregister)? Dan bindt hij de vennootschap extern gezien wel, en kan hij intern aansprakelijk worden gehouden voor zijn overschrijding.
• Overschrijdt een vennoot zijn externe (in het Handelsregister ingeschreven) vertegenwoordigingsbevoegdheid? Dan kan hij toch gebonden zijn tegenover derden, doordat de overige vennoten bijvoorbeeld de indruk hebben gewekt dat de vennoot bevoegd was. Dit heet toerekenbare schijn. 

Wat is toerekenbare schijn? 

Zoals hierboven genoemd, is sprake van toerekenbare schijn wanneer een vennoot heeft gehandeld buiten zijn vertegenwoordigingsbevoegdheid, maar de andere partij toch met reden mocht aannemen dat de (onbevoegde) vertegenwoordiger wel bevoegd was. Denk bijvoorbeeld aan het overhandigen van een vervalste volmacht. 

Rechtshandelingen bekrachtigen

Wanneer iemand onbevoegd namens de vennootschap heeft gehandeld, maar blijkt dat deze handeling toch gunstig was, dan kan deze door de vennoot/het bestuur worden bekrachtigd. De onbevoegde handeling wordt zo alsnog geldig. 

Wat is het verschil tussen volmacht en vertegenwoordigingsbevoegdheid?

Bij vertegenwoordiging roept de vertegenwoordiger hoofdzakelijk rechtsgevolgen voor een ander (de vennootschap) in het leven. Een volmacht is een vorm van vertegenwoordiging, waarbij de volmachtgever een bevoegdheid verleent aan de gevolmachtigde om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten. Denk bijvoorbeeld aan het verlenen van een volmacht aan bepaalde werknemers om contracten te tekenen of juist aan personen buiten de organisatie zoals een notaris om aandelen over te dragen. Vertegenwoordiging op basis van een volmacht kan ook worden beperkt, door te specificeren voor welke handelingen de volmacht geldt en er bijvoorbeeld weer een maximumbedrag aan te koppelen. 

Een volmacht hoeft, in tegenstelling tot vertegenwoordigingsbevoegdheid, niet te worden ingeschreven in het Handelsregister. Een gevolmachtigde is dus ook zonder die inschrijving bevoegd om de vennootschap extern te vertegenwoordigen. 

Voorbeeld van vertegenwoordigingsbevoegdheid en aansprakelijkheid

U heeft samen met twee andere vennoten een vennootschap onder firma (VOF). Iedere vennoot is vertegenwoordigingsbevoegd tot een bedrag van € 2.500, zo staat bij de Kamer van Koophandel geregistreerd. Een van de vennoten is echter een overeenkomst van € 4000,- aangegaan, waar u als enige vennoot niet van op de hoogte was en het niet mee eens bent. Wat zijn hier de regels? 

Reikwijdte bevoegdheid 

Iedere vennoot is in principe volledig bevoegd om namens de VOF te handelen. Het is ook mogelijk dat zij maar tot een bepaald bedrag vertegenwoordigingsbevoegd zijn, indien zij een beperking in de vennootschapsovereenkomst hebben opgenomen. Op het moment dat deze beperking eveneens in het Handelsregister staat geregistreerd, dan kan deze beperking ook tegen derden worden tegengeworpen. Hierdoor is de VOF niet verbonden aan de overeenkomst.

Aansprakelijkheid 

Iedere vennoot is hoofdelijk aansprakelijk voor verbintenissen die (door hemzelf of de andere vennoten) namens de VOF zijn aangegaan. Het is voor een schuldeiser hierdoor mogelijk om zich zowel op het vermogen van de VOF als op het privévermogen van iedere vennoot verhalen. Wanneer een vennoot buiten zijn vertegenwoordigingsbevoegdheid treedt, bindt diegene niet de VOF maar alleen zichzelf. U kunt hierbij denken aan een vennoot die een machine ten behoeve van de vennootschap koopt, waarvan het bedrag hoger is dan waarvoor hij bevoegd is. 

Het wordt echter een ander verhaal als de VOF de overeenkomst later wel is gaan naleven (door in termijnen te betalen bijvoorbeeld) of wanneer er door de VOF op een bepaald moment toch toestemming is gegeven. In dat geval is niet meer de vennoot in de eerste plaats aansprakelijk, maar de VOF. 

Conclusie

Wanneer een van de vennoten zijn vertegenwoordigingsbevoegdheid overschrijdt, is hij in principe hoofdelijk aansprakelijk voor de aangegane verbintenissen. Als de vertegenwoordigingsbevoegdheid van een vennoot is beperkt tot een bepaald bedrag en het bedrag wordt overschreden, dan is de vennoot zelf aansprakelijk en niet de VOF, mits de beperking in het Handelsregister staat ingeschreven. Terugkomend op het bovenstaande voorbeeld: de vennoot was aldus zelf aansprakelijk voor het aangaan van de overeenkomst van € 4000,- en gehouden tot betaling.

Heeft u een vraag over vertegenwoordigingsbevoegdheid? Neem dan gerust contact met ons op via onderstaand formulier. Wij helpen u graag!